Koniec Ciemnych Plam: Nowa Norma PN-EN 12464-2:2025-04 Wprowadza Ład w Oświetleniu Terenów Zewnętrznych

Pełny zestaw kryteriów dla zarządców: od biura po plac manewrowy

W 2025 roku polski system normatywny zyskuje istotny element, który domyka obszar regulacji dotyczących oświetlenia miejsc pracy. Do dobrze znanej normy PN-EN 12464-1, odnoszącej się do oświetlenia wnętrz, dołącza nowa, zaktualizowana edycja PN-EN 12464-2:2025-04, regulująca wymagania dla miejsc pracy na zewnątrz. To ważna zmiana dla zarządców budynków, deweloperów oraz służb BHP, ponieważ po raz pierwszy wprowadza spójne podejście do warunków świetlnych na całym terenie obiektu – od hali produkcyjnej, aż po bramę wjazdową.

Nowa norma, zatytułowana „Światło i oświetlenie — Oświetlenie miejsc pracy — Część 2: Miejsca pracy na zewnątrz”, precyzyjnie określa wymagania ilościowe i jakościowe dla oświetlenia zewnętrznego, mając na uwadze zarówno bezpieczeństwo, jak i komfort widzenia w porze nocnej. Obejmuje ona m.in. parkingi, drogi wewnętrzne i ciągi komunikacyjne dla pojazdów, place manewrowe i składowe, zewnętrzne strefy załadunku i rozładunku oraz stanowiska serwisowe na wolnym powietrzu.

Wymagania dla oświetlenia zewnętrznego różnią się od tych dotyczących wnętrz – muszą uwzględniać czynniki atmosferyczne, trwałość instalacji oraz konieczność minimalizacji tzw. „zanieczyszczenia światłem” (light pollution). Norma koncentruje się na trzech podstawowych parametrach: natężeniu oświetlenia (Eₘ), równomierności oświetlenia (U₀) oraz ograniczeniu olśnienia (GR). Minimalna wartość natężenia oświetlenia, wyrażona w luksach, zależy od charakteru obszaru – dla parkingów o średnim ruchu często przyjmuje się około 10 lx, dla stref załadunku więcej. Równomierność oświetlenia ma kluczowe znaczenie dla eliminacji ciemnych i nadmiernie jasnych plam, co bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo pieszych i kierowców. Wskaźnik GR określa z kolei potencjał opraw do oślepiania i jest szczególnie istotny w miejscach, gdzie występuje ruch pojazdów i operatorów maszyn.

Zastosowanie nowego standardu nie powinno być traktowane jako przykry obowiązek, lecz jako realna korzyść dla zarządcy obiektu. Przestrzeganie normy PN-EN 12464-2:2025-04 to przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo, energooszczędność i wizerunek przedsiębiorstwa. Prawidłowo zaprojektowane oświetlenie zmniejsza liczbę wypadków, potknięć i kolizji, a tym samym ogranicza ryzyko prawne związane z odpowiedzialnością pracodawcy. Nowa norma, poprzez precyzyjne wytyczne, pozwala również zoptymalizować zużycie energii. Dobrze dobrane i sterowane oprawy LED dostarczają dokładnie tyle światła, ile potrzeba, bez przewymiarowania, co przekłada się na wymierne oszczędności. Warto też pamiętać, że odpowiednio oświetlony teren działa prewencyjnie – zniechęca do kradzieży i aktów wandalizmu, a dzięki właściwemu współczynnikowi oddawania barw poprawia jakość obrazu w systemach monitoringu.

Norma PN-EN 12464-2, w połączeniu z PN-EN 12464-1, umożliwia kompleksowe zarządzanie oświetleniem obiektu. Ujednolicenie wymagań dla wnętrz i terenów zewnętrznych pozwala na spójne projektowanie i utrzymanie infrastruktury świetlnej, zapewniające płynne przejście pomiędzy strefami pracy. Dzięki temu można uniknąć typowych problemów – zbyt ciemnych przejść między halą a placem, olśnienia przy rampach załadunkowych czy niedoświetlonych stref dojścia do obiektów technicznych.

Zapewnienie zgodności oświetlenia z normą jest obowiązkiem pracodawcy wynikającym z Kodeksu Pracy i przepisów BHP. Jedynym obiektywnym sposobem potwierdzenia tej zgodności jest wykonanie pomiarów natężenia oświetlenia przez uprawnione laboratorium lub specjalistę z użyciem legalizowanego luksomierza. Pomiar należy przeprowadzać po zmroku, a jego wyniki powinny być udokumentowane w formie protokołu stanowiącego oficjalny dowód w przypadku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Zaleca się wykonywanie pomiarów przy odbiorze nowej instalacji, po każdej istotnej zmianie w układzie oświetleniowym (np. wymianie opraw, montażu nowych konstrukcji), a także okresowo – co najmniej raz na pięć lat. Dodatkowo oświetlenie awaryjne należy kontrolować co najmniej raz w roku.

Wnioski dla zarządców obiektów są jednoznaczne: nowa norma PN-EN 12464-2:2025-04 to nie tylko dokument techniczny, ale praktyczny drogowskaz do bezpiecznego, wydajnego i nowoczesnego oświetlenia terenów zewnętrznych. Warto potraktować ją jako impuls do przeglądu i aktualizacji istniejących instalacji. Inwestycja w audyt i ewentualne dostosowanie parametrów oświetlenia to inwestycja w bezpieczeństwo pracowników, niższe koszty eksploatacji i utrzymanie zgodności z przepisami prawa. Zamiast czekać, aż kontrola PIP lub nieprzyjemny incydent zwróci uwagę na ciemne zakamarki obiektu, warto działać z wyprzedzeniem.

Firma TZO24 realizuje kompleksowe audyty i pomiary oświetlenia zgodne z normami PN-EN 12464-1 i PN-EN 12464-2, obejmujące ocenę natężenia, równomierności, olśnienia oraz pełną analizę zgodności z aktualnymi standardami. To prosty sposób, aby zapewnić zgodność z przepisami, poprawić bezpieczeństwo i zoptymalizować koszty.

TZO24 – to dobry ruch. Bezpieczne światło, bezpieczne miejsce pracy.